Irena Wóycicka: kategorię równości w edukacji pojmujemy jako tworzenie warunków dla faktycznej realizacji potrzeb edukacyjnych dziecka. Źródłem ograniczeń w tej sferze są zewnętrzne bariery czy utrudnienia jakie napotyka uczeń czy uczennica,, powodujące, że nie może on/ona w pełni urzeczywistnić swoich możliwości.
Każdy uczeń czy uczennica wchodzą do systemu edukacji z własnym bagażem doświadczeń i zasobami związanymi ze środowiskiem lokalnym i rodzinnym w którym funkcjonują. Każde dziecko, bez względu na uwarunkowania zewnętrzne powinno uzyskać rzeczywistą możliwość realizacji swoich potrzeb edukacyjnych. Chodzi na więc, mówiąc w skrócie, o
DOBRĄ SZKOŁĘ – SZKOŁĘ, KTÓRA DBA O DOBROSTAN KAŻDEGO DZIECKA.
Zdajemy sobie sprawę, że polski system edukacji ma poważne osiągnięcia gdy chodzi o równość w efektach nauczania, które mogą niestety zostać częściowo zniweczone przez skrócenie okresu kształcenia ogólnego oraz opóźnienie rozpoczęcia nauki, które są konsekwencją ostatnich zmian w prawie oświatowym. Kwestia równości w dostępie do edukacji będzie tym obszarem, który w konsekwencji wprowadzanych reform, będzie wymagał natychmiastowych działań.
Podczas dwóch pierwszych spotkań Zespołu ds. nierówności edukacyjnych omówiliśmy całość problematyki związanej z nierównościami edukacyjnymi jak również stan wiedzy wynikającej z badań. Uzgodniliśmy, że nasza szczególną uwagę poświęcimy kwestii nierówności edukacyjnych związanych z różnym statusem społeczno-ekonomicznym środowisk rodzinnych uczniów. Przez statusu społeczno- ekonomiczny rozumiemy status społeczno-zawodowy rodziców, status ekonomiczny rodziny oraz kapitał kulturowy. Nie oznacza to bynajmniej, ze inne nierówności, np. związane z niepełnosprawnościami nie są równie ważne. Nie mniej uważamy, że bariery w realizacji potrzeb edukacyjnych związane ze statusem społeczno-ekonomicznym są najmniej dostrzegane, i że polska edukacja jest małym stopniu zorientowana na to, by je znosić. Sądzimy również, że poprawa funkcjonowania edukacji w zapewnieniu realizacji potrzeb edukacyjnych uczniów o różnym statusie społeczno-ekonomicznym przyczyni się również do tego, że również inni uczniowie, np. ze specjalnymi potrzebami lepiej się w niej odnajdą.
Za pracę wszystkich zespołów zajmujących się kwestią nierówności odpowiada Irena Wóycicka.
Na spotkaniu Zespołu ds. nierówności edukacyjnych we wrześniu 2017 r. podzieliliśmy całość problematyki na trzy części i powołaliśmy trzy podzespoły, które podjęły się opracowania wybranych, istotnych w każdym z obszarów zagadnień. Są to:
Podzespół ds. edukacji dzieci w wieku do lat 6-ciu. Prace zespołu koordynuje Teresa Ogrodzińska, która współpracuje z Igą Kazimierczyk,
Podzespół ds. kultury edukacyjnej i pracy pedagogicznej placówek edukacyjnych, który koordynuje Alicja Pacewicz. W pracach zespołu uczestniczą: Anna Blumsztajn, Zofia Grudzińska, Elżbieta Tołwińska-Królikowska i Marzanna Pogorzelska.
Podzespół ds. polityki edukacyjnej na szczeblu samorządów i ogólnopolskim, który koordynuje Barbara Janina Sochal. W pracach zespołu uczestniczą: Anna Dzierzgowska, Dorota Obidniak, Mirosław Sielatycki, Jerzy Wiśniewski, Irena Wóycicka i Marta Zahorska.
Ponadto prace Zespołu ds. nierówności edukacyjnych wspierają Mikołaj Herbst oraz Przemysław Sadura.
Podzespoły ustaliły zestaw zagadnień, jakie powinny być przedmiotem dalszych prac. Do końca 2017 r. opracowanych zostało w wersji wstępnej 7 zagadnień, takich jak współpraca z rodzicami, wykluczanie uczniów słabszych z ambitnych zadań, mechanizmy stygmatyzowania uczniów, jak prowadzić zajęcia i zarządzać klasą, prace domowe, ocenianie uczniów, edukacja przedszkolna. Każde z opracowanych zagadnień zawiera zestaw rekomendacji kierowanych do różnych adresatów: władz krajowych i samorządowych, dyrektorów placówek edukacyjnych i nauczycieli i rodziców.
Obecnie kontynuowane są prace nad opracowaniem wybranych zagadnień dotyczących nierówności edukacyjnych. Ponadto Zespól ds. nierówności edukacyjnych przygotowuje się do przeprowadzenia trzech debat obywatelskich, których celem będzie zdobycie poszerzonej o społeczną dyskusję wiedzy o możliwych działaniach na rzecz równości w edukacji.
Irena Wóycicka
Projekt „Plan dla edukacji” został dofinansowany ze środków fundacji S. Batorego w ramach programu „Demokracja w działaniu”