Petycję publikowaliśmy na naszej stronie w zakładnie AKTUALNOŚCI: PETYCJA

Autorki i autorzy po długich trzech miesiącach doczekali się odpowiedzi. Merytorycznie niewiele wniosła, poza tradycyjnym dla ogromnej większości urzędowych odpowiedzi wyjaśnianiem, czemu propozycje obywatelskie są do kitu – wyjaśnianie to polega na cytowaniu obszernych fragmentów odnośnych przepisów, choćby pismo dotyczyło właśnie wadliwości tychże przepisów.

Adresatki i adresaci zwrócili uwagę na jeszcze inny aspekt: pomimo, iż podpisującymi były zarówno uczennice (cztery), jak i uczniowie (dwóch), urzędniczka adresuje odpowiedź do „uczniów”:

Szanowna Pani, w związku z Pani, i innych uczniów klas maturalnych, petycją dotyczącą dostosowania egzaminów maturalnych do sytuacji wywołanej pandemią wirusa SARS-CoV-2…

Ciekawostkę tę (ale również samą treść odpowiedzi) komentuje jedna z autorek petycji, Anna Maziarska:

Wystosowaliśmy petycję, ponieważ trzecioklasistki i trzecioklasiści liceów oraz czwartoklasistki i czwartoklasiści techników po raz ostatni byli w szkole w październiku 2020 roku. Nie można więc było mówić o żadnej „normalnej” maturze, trzeba było rozpocząć przygotowania do radykalnych zmian formy i cięć w materiale. Niestety MEiN zabrało się do tego na swój sposób, prawie nic ostatecznie nie zmieniając na korzyść uczniów i uczennic. Jako członkinie Rady Konsultacyjnej OSK ds. Edukacji spotkałyśmy się więc zdalnie, żeby przedyskutować zmiany, które faktycznie ułatwiłyby maturzystom i maturzystkom podejście do końcowego egzaminu. Po zebraniu kilkunastu rozsądnych postulatów, ubrałyśmy je w formę petycji, by Ministerstwo było zobowiązane odpowiedzieć w ciągu ustawowych 30 dni [nb. niestety resort potrzebował aż trzech miesięcy na odpowiedź, która w tym stanie rzeczy była przysłowiową „musztardą po obiedzie” – kolejny dowód arogancji i nonszalancji, z jaką urzędy centralne traktują próby obywateli i obywatelek, by podjąć dialog z „władzą” – przyp. red.].  2 grudnia 2020 roku petycja została złożona w Ministerstwie – znajdowały się na niej podpisy czterech dziewczyn i dwóch chłopaków z Rady Konsultacyjnej. Potem zapadła cisza, mijały miesiące, minister ogłosił decyzje, które nie uwzględniały żadnych z naszych propozycji [ośmielamy się wątpić, czy w ogóle do niego dotarły (na odpowiedzi podpisana jest urzędniczka resortu) – przyp. red.]. Nie odpowiedziano nam w formie pisemnej, dopiero przypadkowo znaleźliśmy odpowiedź na stronie ministerstwa. Poza faktem, że zignorowano nasze propozycje, rozpisując się przy tym na dziewięć stron, zaskoczyło mnie, że petycja wg Ministerstwa była petycją „uczniów”. Urzędniczka MEiN postanowiła większości z nas zmienić płeć, zaznaczając, że składającymi byli sami mężczyźni. Było to dosyć ostentacyjne, biorąc pod uwagę, że w każdym zdaniu używałyśmy zarówno feminatywów, jak i podwójnych nazw odpowiadających osobom różnej płci („uczennice i uczniowie”). Tymczasem MEiN sformułowało odpowiedź w sposób zniekształcający tożsamość większości podpisanych pod petycją.

Czy jest to dowód głupoty, ignorancji, a może pośpiechu, w którym próbowano odfajkować ustawowy obowiązek odpowiedzi? Czy też przykład konsekwentnej polityki genderowej a rebours?

Z tym pytaniem zostawiamy wszystkich, szczególnie personel Ministerstwa (z nikłą nadzieją, że zdobędą się na refleksję, tym bardziej, że nie będziemy składać w tej sprawie odrębnej petycji…)

Anna Maziarska

Poniżej fragmenty odpowiedzi MEiN:

Ponieważ zarówno tegoroczni ósmoklasiści, jak i maturzyści w 2019 r. doświadczyli skutków ogólnopolskiego strajku nauczycieli, a wiosną i jesienią 2020 r. oraz zimą 2020/2021 r. uczestniczą w zdalnym nauczaniu, Minister Edukacji i Nauki zdecydował o ograniczeniu zakresu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego i przeprowadzeniu tegorocznego egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego na podstawie wymagań egzaminacyjnych, mających zastosowanie wyłącznie w roku szkolnym 2020/2021. Przy Ministrze Edukacji i Nauki powołane zostały zespoły, które pracowały nad przygotowaniem wymagań egzaminacyjnych na tegoroczny egzamin maturalny i egzamin ósmoklasisty. W ich skład weszło 77 ekspertów w zakresie każdego z przedmiotów, z których przeprowadzane są egzaminy. W celu opracowania dokumentu w sposób uwzględniający różnorodność perspektyw, w każdym zespole przedmiotowym pracował: a) nauczyciel praktyk, kształcący na poziomie szkoły właściwej dla danego egzaminu (podstawowej – w przypadku egzaminu ósmoklasisty, ponadpodstawowej – w przypadku egzaminu maturalnego); tam, gdzie to możliwe, w pracach zespołu uczestniczył również nauczyciel z poziomu – odpowiednio – niższego lub wyższego; b) pracownik szkoły wyższej, specjalizujący się w danej dziedzinie wiedzy, z doświadczeniem w tworzeniu podstaw programowych/zadań egzaminacyjnych / materiałów dydaktycznych /specjalista dydaktyk; c) ekspert Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowej komisji egzaminacyjnej w zakresie danego przedmiotu egzaminacyjnego.

Zadaniem zespołów było przeanalizowanie obowiązujących podstaw programowych oraz stworzenie – na ich podstawie – wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych przedmiotów w zakresie obu egzaminów. Podczas tych prac eksperci przeprowadzili również konsultacje międzyprzedmiotowe, tak aby wymagania egzaminacyjne dla pokrewnych przedmiotów, np. biologii i chemii, wiedzy o społeczeństwie i geografii, były skorelowane i spójne. Efektem pracy zespołów była przygotowana – wyłącznie na rok szkolny 2020/2021 – propozycja wymagań egzaminacyjnych. Przygotowany przez zespół ekspertów projekt propozycji wymagań egzaminacyjnych został 20 listopada 2020 r. zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa – do konsultacji publicznych. W konsultacjach mogli uczestniczyć wszyscy zainteresowani przysyłając uwagi za pośrednictwem elektronicznego formularza. Wszystkie przesłane opinie (około 2,5 tys.) zostały przekazane zespołom, które w kolejnym etapie prac analizowały je i, w przypadku uznania zasadności, modyfikowały projekt.  [żadnych modyfikacji nie było! – przyp. red].

Wszystkie działania dotyczące organizacji egzaminów są podejmowane stosownie do rozwoju sytuacji epidemicznej i rekomendacji organów państwa odpowiedzialnych za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli. Przed egzaminami w 2022 r. Ministerstwo oceni czy – ze względu na realizację przez uczniów przystępujących do egzaminu części kształcenia w formie zdalnej i w zależności od okresu realizacji kształcenia w tej formie – konieczne jest dokonywanie korekt dotyczących zakresu tego egzaminu i poinformuje o tym ze stosownym wyprzedzeniem. Ograniczony zakres wymagań egzaminacyjnych dotyczy bowiem, jak wskazano wyżej, wyłącznie egzaminów przeprowadzanych w 2021 r.

 Z poważaniem Katarzyna Koszewska Dyrektor / – podpisany cyfrowo/

Artykuł Uczennice i uczniowie piszą, Ministerstwo odpowiada… pochodzi z serwisu Obywatele dla Edukacji.

Tak widzą tegoroczni maturzyści propozycje wysuwane przez obecnego ministra edukacji, pana Czarnka,, które miałyby ich wesprzeć.

Żeby uniknąć pustosłowia i oskarżenia o nie konstruktywną krytykę, podsuwają mu własne rekomendacje. Mają one ważną zaletę: są w sposób rzeczywisty konsultowane ze środowiskiem maturzystów, a nie organizacji kwasi-religijnych, znanych bardziej z walki z prawem do aborcji, niż ze znajomością kwestii edukacyjnych.

Publikujemy pełną treść pisma, które zostało przesłane do Ministerstwa w ramach „prekonsultacji”. Zostało one również złożone w trybie petycji.

Warszawa, dn. 26 listopada 2020 r.

Szanowny Panie Ministrze,

jesteśmy grupą uczennic i uczniów klas maturalnych działających w Zespole ds. Edukacji przy Radzie Konsultacyjnej Ogólnopolskiego Strajku Kobiet.

Z niepokojem obserwujemy niewystarczające i powierzchowne działania Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczące naszych egzaminów maturalnych. Uważamy, że proponowane rozwiązania są zbyt późno podejmowanymi poprawkami kosmetycznymi, które nie spowodują bezpośredniego dostosowania matur do obecnej sytuacji, z jaką się zmagamy. Niezbędne są natychmiastowe i przemyślane decyzje w kierunku zaadaptowania ich poziomu do panujących warunków.

Rok 2020 odcisnął się znaczącym piętnem na uczennicach i uczniach, a także nauczycielkach i nauczycielach oraz pracownicach i pracownikach szkół.
W wyjątkowej sytuacji są jednak tegoroczne i przyszłe maturzystki oraz maturzyści, którzy przez kolejne miesiące tracą możliwość przygotowania się do egzaminu dojrzałości w normalnych warunkach szkolnych. Dla uczennic i uczniów techników jest to tym bardziej trudne, gdyż zdają oni również egzaminy kwalifikujące do wykonywania zawodu.

W obecnej sytuacji nie jesteśmy w stanie otrzymać całej wiedzy, która jest zawarta w podstawie programowej. Wielu z nas nie przerobi w całości obowiązującego materiału, co spowoduje nierówności na wielu płaszczyznach.
Każda nauczycielka/każdy nauczyciel prowadzi lekcje w indywidualny sposób, co niekoniecznie wiąże się z omawianiem rozdziałów w takiej kolejności, jaką przewidują podręczniki.

Warto także spojrzeć na to, jak wygląda obecnie obowiązujące nauczanie w trybie zdalnym. Jest ono niejednolite – osoby prowadzące zajęcia bardzo często korzystają z różnych metod przekazywania wiedzy, gdyż nie ma odgórnych zaleceń dotyczących używanych programów, platform, czy też pomocy naukowych. Każda nauczycielka/każdy nauczyciel chce przekazać wiedzę uczennicom i uczniom w jak najbardziej przystępny sposób, jednakże bez wiedzy dotyczącej obowiązującego zakresu materiału jest to utrudnione. Mówiąc o tej formie nauczania, warto mieć na uwadze również wymagania techniczne, które często stanowią przeszkodę dla uczestnictwa w lekcjach. Widoczne są tutaj różnice na poziomie szkół miejskich i wiejskich – na obszarach gminnych występują znaczne problemy dotyczące jakości, jak i możliwości partycypowania w nauczaniu zdalnym. Uwydatnia to różnice majątkowe między uczennicami oraz uczniami. Część z nich posiada własny sprzęt, niektórzy posiadają jedno urządzenie na całą rodzinę, które muszą dzielić z pracującymi na odległość rodzicami i/lub rodzeństwem, jeszcze inni – nie posiadają go wcale.
W dalszym ciągu istnieje zjawisko tzw. “znikającego ucznia”, którego nazwisko widnieje w dzienniku i który chciałby uczestniczyć w lekcjach, jednak z uwagi na te trudności nie może.

Należy mieć te komplikacje na względzie.

Niepodjęcie odpowiednich kroków dotyczących przygotowania do egzaminu maturalnego może skutkować nierównością szans przy rekrutacji na uczelnie, bądź w przypadku uczennic i uczniów techników (a także szkół branżowych, w których – tak jak w technikach – odbywają się egzaminy zawodowe) w znalezieniu pracy po ukończeniu nauki.

Dlatego pragniemy Panu przekazać nasze sugestie dotyczące tego, jakie działania należy podjąć, aby uczynić egzaminy maturalne dostosowanymi do sytuacji spowodowanej pandemią COVID-19.

NASZE PROPOZYCJE

Ogólne – do całości egzaminu:

1. Jak najszybsze ogłoszenie wymagań związanych z egzaminem oraz wytycznych sanitarno-epidemiologicznych dla danych stref (zielonej, żółtej, czerwonej) – potrzebujemy wiedzieć, w jaki sposób przygotować się do matury, a także jakie obostrzenia mogą nas obowiązywać (w zależności od liczby zachorowań na danym terenie). Szczególną uwagę kierujemy wobec wymagań, jakie mają obowiązywać uczennice i uczniów z orzeczeniami, którzy zwykle potrzebują specjalnych warunków podczas zdawania egzaminu, aby nie odczuwali dyskomfortu i by umożliwić im jak najlepsze jego zdanie, mając na uwadze trudności, z jakimi się zmagają.

2. Odwołanie części ustnej egzaminu maturalnego – ta część matury nie wlicza się do rekrutacji na uczelnie wyższe, a w obecnej sytuacji każda godzina lekcyjna poświęcona na przygotowania jest na wagę złota. Przeprowadzenie tej części matury wiąże się z ogromnym ryzykiem dla zdrowia, a nawet życia uczennic i uczniów oraz egzaminatorek i egzaminatorów.

3. Porzucenie pomysłu ministerialnego dotyczącego okrojenia zakresu materiału o 30% na rzecz “zadań do wyboru” – uważamy, że obcięcie materiału będzie niesprawiedliwe, gdyż każda klasa podąża inną kolejnością realizowanego materiału. Bardziej sprawiedliwym będzie przygotowanie puli zadań, z której maturzystka/maturzysta będzie musiał indywidualnie wybrać określoną liczbę z nich, które zdecyduje się rozwiązać.

4. Wydłużenie czasu trwania egzaminu maturalnego na rzecz zwiększonej liczby zadań, która umożliwi zdobycie większej liczby punktów z różnych tematów – tak jak zaznaczyłyśmy, każda klasa realizuje materiał według innego porządku. Uważamy, że zwiększenie liczby zadań oraz propocjonalne zwiększenie czasu trwania egzaminu umożliwi każdej maturzystce/każdemu maturzyście wykazanie się w tematach, które opanował dostatecznie.

5. Powrót do szkół klas maturalnych – niedoskonałości nauczania zdalnego odciskają swoje piętno na zrozumieniu materiału. Za dobre posunięcie uważamy przywrócenie nauczania hybrydowego dla uczennic i uczniów klas maturalnych, gdyż wówczas możliwy jest ich kontakt z nauczycielką/nauczycielem, a w rezultacie – lepsze pojęcie omawianego tematu.

6. Wydanie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zakresu rekomendowanych materiałów w jak najszybszym terminie – uczennice i uczniowie walczą z ogromnym stresem dotyczącym braku wiedzy na temat treści, które zostaną uwzględnione na egzaminie maturalnym. Lista tzw. “pewniaków maturalnych” mogłaby wpłynąć na lepsze przygotowanie.

7. Udostępnienie materiałów dydaktycznych – mamy tu na myśli nie tylko portale uzupełniające podręczniki, ale także i te, które umożliwiają dostęp do tekstów kultury czy przykładowych zadań, które mogą zostać wykorzystane przez uczennice i uczniów w celu przygotowania się.

8. Ujęcie podstawowych pojęć i wzorów w tablicach maturalnych (na wzór matematycznych) – tablice ze wskazówkami są stosowane co roku i wpływają znacząco na rozwiązanie zadania. Uważamy, że zawarcie podstawowych pojęć (w przypadku języka), jak i wzorów (w przypadku przedmiotów ścisłych) byłoby nie tylko ułatwieniem, ale także sprawdzianem umiejętności (a nie tylko wiedzy), które są równie ważne.

9. Umożliwienie organizacji konsultacji przedmaturalnych w szkołach – lekcje to za mało. Nie wszyscy mogą sobie pozwolić na opłacenie korepetycji lub kursów maturalnych. Ten problem może rozwiązać dofinansowanie oświaty na szczeblu samorządowym, dzięki czemu nauczycielki i nauczyciele mogliby prowadzić zajęcia przygotowawcze, za które otrzymywaliby wynagrodzenie.

10. Dostosowanie egzaminu poprawkowego do trudności napotkanych przy pierwszym podejściu – nowa sytuacja sprawia, że możemy poczuć się znacznie mniej pewne/pewni

i napotkać trudności, z jakimi dotychczas nie mierzyły się nasze starsze koleżanki i starsi koledzy podchodzący do egzaminu maturalnego przed nami. Warto uwzględnić to przy tworzeniu arkuszy poprawkowych.

11. Pozostawienie obowiązku zdawania jednego przedmiotu na poziomie rozszerzonym – większość z nas zdecydowała się zdawać maturę, aby móc kontynuować naukę na uczelniach wyższych. Wycofanie obowiązku zdawania jednego przedmiotu na poziomie rozszerzonym nie jest ułatwieniem dla nas, a dla osób przygotowujących arkusze. Proponujemy zastąpienie tego udogodnienia bardziej merytorycznym rozwiązaniem.

12. Przygotowanie kilku tematów wypracowania do wyboru (zarówno dla poziomu podstawowego, jak i rozszerzonego) – uważamy, że lista tematów do wyboru będzie dużym ułatwieniem nie tylko dla naszego rocznika, ale i dla przyszłego. Dwie opcje to zdecydowanie zbyt mała liczba.

13. Zniesienie nacisku tematu na tzw. “lektury z gwiazdką” – uważamy, że warto postawić na pracę własną i pozwolić maturzystkom oraz maturzystom na odwoływanie się do dowolnego tekstu kultury, sprawdzając ich wiedzę o nim, ale także argumentację zgodną z wybranym tematem. To rozwiązanie jest również warte uwagi wobec przyszłego rocznika.

WAŻNE: Zaznaczyłyśmy, że znaczną część postulatów warto zastosować w odniesieniu do egzaminu dla uczennic i uczniów młodszego rocznika, gdyż oni również zmagają się z podobnymi trudnościami.

Liczymy na pozytywne rozpatrzenie wypracowanych przez nas rozwiązań. W razie wszelkich wątpliwości służymy wyjaśnieniem.

Z poważaniem,
uczennice i uczniowie klas maturalnych
z Zespołu ds. Edukacji

przy Radzie Konsultacyjnej OSK

Artykuł Maturzyści do ministra pochodzi z serwisu Obywatele dla Edukacji.