Po rozpoczęciu przez Polskę procedury wypowiadania Konwencji, 26 lipca oświadczenie wydała sekretarz generalna Rady Europy, Marija Pejčinović Burić (która przyjęła oficjalny document strony polskiej): „Zapowiedzi polskiego rządu, że Polska powinna wypowiedzieć Konwencję Stambulską, są alarmujące. Konwencja Stambulska jest podstawowym międzynarodowym traktatem Rady Europy do walki z przemocą wobec kobiet i przemocą domową – i to jest jedyny jej cel. Jeżeli pojawiły się jakiekolwiek nieporozumienia w sprawie Konwencji, będziemy je wyjaśniać za pomocą konstruktywnego dialogu. Wyjście z Konwencji Stambulskiej byłoby godne ubolewania i byłoby wielkim krokiem wstecz w kwestii ochrony kobiet przed przemocą w Europie”.
Środowiska edukacyjne, które mają niejako wpisane w swą misję obronę ofiar przemocy domowej, zareagowały listem do Sekretarz Generalnej, podkreślającym nasz sprzeciw wobec postępowania polskich władz. Oto jego treść:
Szanowna Pani Sekretarz Generalna,
Bardzo dziękujemy za Pani wypowiedź z dnia 26 lipca odnośnie zapowiadanego wycofania się Polski z Konwencji Stambulskiej. Doceniamy Pani głębokie zatroskanie stanem ochrony obywateli naszego kraju przed przemocą.
Jesteśmy społecznością nauczycieli w Polsce: formalnymi stowarzyszeniami, nieformalnymi, oddolnymi grupami i organizacjami pozarządowymi, do których dołączyły, mówiące tym samym głosem, nauczycielskie związki zawodowe oraz grupy i organizacje rodziców. Pragniemy poinformować, że środowisko nauczycieli zdecydowanie sprzeciwia się planom polskiego rządu wystąpienia z Konwencji Stambulskiej. Sprzeciwiamy się również próbom dezinformacji, które naruszają prawo obywateli do rzetelnej debaty.
Polski Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro poinformował w dniu 25 lipca 2020 r. o zamiarze rozpoczęcia procedury wychodzenia przez Polskę z Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Ta inicjatywa wywołała poruszenie w środowisku nauczycielskim, zaangażowanym w sprawy ochrony dzieci i innych osób narażonych na przemoc. Niepokój wzbudziła również argumentacja ministra, której przedmiotem jest praktyka szkolna. Podczas sobotniej konferencji[1] Minister Ziobro stwierdził, iż Konwencja zawiera treści ideologiczne, które są narzucane poprzez edukację szkolną wbrew woli rodziców i dzieci:
Jednym z zapisów [Konwencji] jest pojęcie tzw. płci społeczno-kulturowej w opozycji do płci biologicznej, które w rezultacie prowadzi do wniosku, że to nie biologia determinuje, czy ktoś jest kobietą czy mężczyzną, a jest to kwestia wyboru społeczno-kulturowego, który każdy z nas może dokonać. Z tym ideologicznym założeniem wiąże się konieczność przeprowadzenia zmian w programach zajęć szkolnych i pozaszkolnych, tak aby umożliwić utrwalanie się tego typu postaw i przekonań młodego pokolenia Polaków, w tym fałszywe z gruntu, naszym zdaniem, założenie, że płeć biologiczna to jakiś archaizm.
Wiceminister Marcin Romanowski dodał:
Konwencja narzuca ideologizację programów szkolnych, wprowadzając pojęcie płci społeczno-kulturowej jako obowiązujące, (…) wbrew woli rodziców, wbrew woli samych dzieci, wbrew woli instytucji oświatowych w zakresie edukacji szkolnej i pozaszkolnej, w sporcie, w kulturze. To jest sprzeczne z Polską Konstytucją i z prawem rodziców do wychowania dzieci zgodnie z ich przekonaniami.
Na pytanie reporterki TVN24 Małgorzaty Mielcarek, czy przez ostatnie pięć lat zarówno „ideologizacja”, jak i „narzucanie płci społeczno-kulturowej” było możliwe i widoczne, Minister Ziobro odpowiedział, że Warszawska Deklaracja LGBT[2] jest przykładem obowiązkowej edukacji seksualnej dla dzieci zgodnie z zaleceniami Konwencji i z pogwałceniem Konstytucją RP. Niestety powyższe twierdzenia ministra są nieprawdziwe i oparte na manipulacji.
Po pierwsze, zajęcia z edukacji seksualnej i antydyskryminacyjne, które są wpisane w podstawę programową[3] i Kartę Nauczyciela[4], były w Polsce zawsze oferowane na zasadzie dobrowolności. Ponadto, tego typu zajęcia mogą się odbywać jedynie za zgodą rodziców. Co najważniejsze, rada rodziców lub rada szkoły (składająca się z przedstawicieli nauczycieli, rodziców i uczniów) od dawna ma pełne prawa do kształtowania i akceptowania programu wychowawczego szkoły.
Po drugie, Warszawska Deklaracja LGBT opiera się na standardach WHO, nie na Konwencji Stambulskiej. Zarówno Karta jak i Konwencja nie działają wbrew interesom dzieci czy rodziców, ale są ważnymi dokumentami zapewniającymi edukację seksualną i antydyskryminacyjną, nawet jeśli takie zajęcia są spychane na margines polskiego systemu edukacyjnego i są zwykle dostępne za pośrednictwem wyspecjalizowanych organizacji pozarządowych[5].
Po trzecie, ani Warszawska Deklaracja LGBT, ani Konwencja Stambulska nie stoją w sprzeczności z Konstytucją RP[6]. Żaden z tych dokumentów nie ogranicza prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Co więcej, Warszawska Deklaracja LGBT i Konwencja Stambulska to dokumenty, które pozwalają tym rodzicom, dla których edukacja seksualna i antydyskryminacyjna są istotne, na wykorzystywanie i poszerzanie prawa rodziców do wysokiej jakości edukacji swoich dzieci i ich wychowania zgodnie z własnymi przekonaniami.
Wreszcie, inicjatywa Ministra Ziobry dotycząca wycofania się z Konwencji Stambulskiej zbiega się z inicjatywą ustawodawczą Prezydenta Andrzeja Dudy, mającą na celu ograniczenie pracy organizacji pozarządowych i dostępu uczniów do edukacji seksualnej i antydyskryminacyjnej w szkołach. Jeśli ustawa zostanie przyjęta, jej skutkiem będą kolejne obowiązki urzędowe, które obciążą nauczycieli, dyrektorów szkół i rodziców. Ponadto, poprzez narracje niosące takie hasła jak “ideologia gender”, “ideologia i lobby LGBT”, “lewacka propaganda”, a w ostatnich dniach Konwencja Stambulska jako „kolejna ideologia”, nauczyciele i rodzice są skutecznie zniechęcani do zabiegania o tego typu zajęcia w szkołach.
My, społeczność nauczycieli, wzmocniona głosem organizacji rodzicielskich i uczniowskich, sprzeciwiamy się wycofaniu naszego kraju z Konwencji Stambulskiej. Konwencja jest międzynarodową gwarancją bezpieczeństwa dla naszych uczniów i rodziców narażonych na przemoc. Z przykrością stwierdzamy, że nasze prawo krajowe, nawet jeśli zostało niedawno zmienione, nie gwarantuje życia wolnego od przemocy we wszystkich aspektach. Brakuje nam też pełnego zaufania do prawa krajowego ze względu na fakt, iż nawet tak fundamentalna ustawa jak Konstytucja RP nie jest szanowana przez rządzących. W związku z powyższym nie mamy gwarancji, że obowiązujące przepisy nie zostaną zmienione lub wycofane w przyszłości.
Sygnatariusze Listu do Pani Sekretarz Generalnej Rady Europy:
- Protest z Wykrzyknikiem
- Edukacja w Działaniu
- MKS Dolnośląskie Porozumienie Nauczycieli
- Fundacja Przestrzeń dla Edukacji
- My, Nauczyciele
- Ja, Nauczyciel
- Poznańska Inicjatywa Nauczycielska
- Fundacja Rodzice Mają Głos
- My, Rodzice
- EduTank
- NIE dla chaosu w szkole
- Korczak na Dziś
- Społeczny Monitor Edukacji
- MKS Porozumienie Nauczycieli Ziemi Kłodzkiej
- Ręce Precz od Edukacji
- Stowarzyszenie Szlakiem Kobiet
- Fundacja Bullerbyn na rzecz wspólnoty dzieci i dorosłych
- Fundacja Dzieci Mają Głos
- Oświata Polska
- Edu-klaster
- Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji
- Nauczycielki i Nauczyciele dla Klimatu
- Stowarzyszenie HaKoach
- O!Środek Działań Równościowych
- EduKABE Fundacja Kreatywnych Rozwiąza
- UMS – Uczniowska Międzymiastówka Strajkowa
- Nieszablonowa Pedagożka
- Młoda Zaraza
- Inicjatywa Rodziców Zatrzymać Edukoszmar
Dodane 28 lipca 2020:
- Forum Rad Rodziców
- SPUNK Fundacja Nowoczesnej Edukacji
- Fabryka Równości
- 4ALL Edukacja
[1] Konferencja prasowa Ministra Ziobro w dniu 25 czerwca 2020 r.: https://www.facebook.com/videosejmpl/videos/285061049391701/?v=285061049391701.
[2] Warszawska Deklaracja LGBT to polityka miejska na rzecz społeczności LGBT+. Odnosi się m.in. do kwestii edukacji seksualnej I antydyskryminacyjnej oraz wspiera nauczycieli i dyrektorów w tworzeniu przyjaznych warunków i szkoły tolerancyjnej oraz otwartej na inicjatywy organizacji pozarządowych.
[3] Szczególnie w nr 1, 2, 3, 11, 13 na str. 11: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000356/O/D20170356.pdf.
[4] Art. 6 Ustawy Karta Nauczyciela.
[5] Gawlicz, K., Rudnicki, P., & Starnawski, M., Dyskryminacja w szkole: obecność nieusprawiedliwiona: o budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce: raport z badań (Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, 2015).
[6] Art. 48 Konstytucji RP gwarantuje takie prawo rodzicom.
_________________
Date: 27th July, 2020
Dear Secretary General,
Thank you for your statement on 26 July about Poland’s withdrawal from the Istanbul Convention. We appreciate your highest concern about protection of Poles against violence. We are Poland’s teaching community: formal associations, informal grassroots groupings, and NGOs united and speaking in one voice with teachers’ trade unions and parents’ groups and organizations. We want to let you know that the teaching community in Poland is firmly opposed to the withdrawal from the Istanbul Convention recently declared by the Polish government. We are also opposed to disinformation attempts which affect people’s right to informed debate.
On 25th July 2020, the Polish Minister of Justice Zbigniew Ziobro announced that he was going to initiate the procedure of terminating Poland’s ratification of the Council of Europe’s Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence. Such an intention alarmed the Polish teaching community dedicated to the protection of children and other vulnerable individuals against any type of violence. We are also deeply concerned with the school-related arguments the Minister has advanced to motivate Poland’s withdrawal from the Istanbul Convention. At a conference last Saturday,[1] Mr Ziobro claimed that the Convention contained ideological provisions which were imposed through school education, against the will of parents and children:
One of the provisions [of the Convention] constructs the notion of so-called gender in opposition to sex, which leads to the conclusion that biology does not determine whether a person is a woman or a man; that it is a matter of a socio-cultural choice that anyone can make. This ideological assumption comes with an obligation to change education, for children at schools and in extracurricular programs – and instill attitudes and beliefs in the young generation of Polish students, making them adopt the assumption that biological sex is a sort of archaism, an assumption we view as inherently false.
The Deputy Minister Marcin Romanowski added:
The Convention ideologizes school curricula and makes programs that promote the gender ideology mandatory, (…) against the will of parents, against the will of the children themselves, against the will of educational institutions, at schools and in extracurricular education, in sport, in culture. (…) It contravenes the [Polish] Constitution and the parents’ right to raise their children according to their beliefs.
When asked by Małgorzata Mielcarek, a TVN24 reporter, whether Minister Ziobro thought that both ‘ideologization’ and ‘the imposition of gender’ had been possible and visible over the previous five years, Mr Ziobro answered that the Warsaw LGBT Charter[2] was an example of mandatory sex education for children in line with the recommendations of the Convention and violating the Polish Constitution. The claims made by Mr Ziobro are false and manipulative.
First of all, sex education and antidiscrimination classes, which are part of the core curriculum[3] and the Teachers’ Charter[4], have always been offered in Poland on a voluntary basis. Moreover, schools are obligated to collect parents’ agreements to hold such classes. Most importantly, parents’ boards or school boards (which are composed of representatives of teachers, parents, and students) have long had full authority to influence and authorize the education programs of schools. Secondly, the Warsaw LGBT Charter is based on the WHO standards, and not on the Istanbul Convention. Neither the Charter nor the Convention harms children or parents, but they are important documents to make sure that sex and antidiscrimination education is delivered, even though such classes are relegated to the margin of the Polish school system and are usually offered by specialized NGOs.[5] Thirdly, neither the Warsaw LGBT Charter nor the Istanbul Convention is at odds with the Constitution[6] of Poland. Neither of these two documents limits the parents’ right to bring up their children in conformity with their own beliefs. What is more, the Warsaw LGBT Charter and the Istanbul Convention are documents which help the parents for whom sex and antidiscrimination education is an important matter exercise and buttress the parental right for quality education and upbringing in line with parents’ own beliefs.
Finally, minister Ziobro’s initiative to withdraw from the Istanbul Convention coincides with President Andrzej Duda’s legislative initiative to limit the work of NGOs and students’ access to sex and antidiscrimination education at schools. If adopted, the proposed law will result in an unprecedented bureaucratization producing an additional strain for teachers, head teachers, and parents. Moreover, narratives replete with slogans such as “the gender ideology,” “the LGBT ideology and lobby,” “the leftist propaganda,” and, now, the Istanbul Convention as another “ideology,” threaten to effectively discourage teachers and parents from efforts to arrange such classes.
As the teaching community strengthened by the voices of parents’ and students’ organizations, we protest against our country’s withdrawal from the Istanbul Convention. The Convention is an international guarantee of safety for our students and vulnerable parents, protecting them against violence. We are saddened to say that our national law, even if recently amended, does not safeguard freedom from violence in all aspects of people’s lives. We do not fully trust our national laws since even such a fundamental legal act as the Constitution of Poland has not been respected on a number of occasions recently. Hence, we have unfortunately no certainty that the laws currently in place will not be changed or revoked in the future.
The signatories of the Letter to the Secretary General of the Council of Europe:
- Protest z Wykrzyknikiem (Protest with Exclamation Mark)
- Edukacja w Działaniu (Education in Action)
- MKS Dolnośląskie Porozumienie Nauczycieli
- Fundacja Przestrzeń dla Edukacji (Space for Education Foundation)
- My, Nauczyciele (We, the Teachers)
- Fundacja Ja, Nauczyciel (Me, Teacher Foundation)
- Poznańska Inicjatywa Nauczycielska (Poznań Teachers’ Initiative)
- Fundacja Rodzice Mają Głos (Parents Have Voice Foundation)
- My, Rodzice (We, the Parents)
- EduTank
- NIE dla chaosu w szkole (NO to chaos at schools)
- Korczak na Dziś (Korczak for the Day)
- Społeczny Monitor Edukacji (Public Monitor of Education)
- MKS Porozumienie Nauczycieli Ziemi Kłodzkiej (Kłodzko Teachers’ Association)
- Ręce Precz od Edukacji (Hands off Education)
- Stowarzyszenie Szlakiem Kobiet (Women’s Route Educational Association)
- Fundacja Bullerbyn na rzecz wspólnoty dzieci i dorosłych (Bullerbyn Foundation for a community of children and adults)
- Fundacja Dzieci Mają Głos (Children Have Voice Foundation)
- Oświata Polska (Polish Education Association)
- Edu-klaster
- Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji (Civic Movement Citizens for Education)
- Nauczycielki i Nauczyciele dla Klimatu (Teachers for Climate)
- Stowarzyszenie HaKoach (HaKoach Association)
- O!Środek Działań Równościowych (E!Quality Action Center)
- EduKABE Fundacja Kreatywnych Rozwiązań (Foundation for Creative Solutions EduKABE)
- UMS – Uczniowska Międzymiastówka Strajkowa (Polish Students’ Strike Committee)
- Nieszablonowa Pedagożka (Unconventional Pedagogue)
- Młoda Zaraza (The Young Plague)
- Inicjatywa Rodziców Zatrzymać Edukoszmar (Parents’ Initiative Stop Edunightmare)
End of the letter
Added on 28 July 2020:
- Forum Rad Rodziców (Parents’ Board Forum)
- SPUNK Fundacja Nowoczesnej Edukacji (SPUNK The Foundation of Modern Education)
- Fabryka Równości (Equality Factory Association)
- 4ALL Edukacja
[1] The press conference of Minister Ziobro on 25th July 2020: https://www.facebook.com/videosejmpl/videos/285061049391701/?v=285061049391701
[2] The Warsaw LGBT Charter is Warsaw’s local policy for LGBT+ communities. It addresses sex and anti-discrimination education and supports teachers and head teachers in fostering friendly and tolerant schools open to NGO initiatives.
[3] In particular in the goals (1, 2, 3, 11, 13) of primary education (p. 11)
[4] Article 6 of the Teacher’s Charter Act (Polish: Art. 6 Ustawy Karta Nauczyciela).
[5] A comprehensive report on discrimination at Polish schools and extracurricular classes offered by NGOs can be found here: Gawlicz, K., Rudnicki, P., & Starnawski, M., Dyskryminacja w szkole: obecność nieusprawiedliwiona: o budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce: raport z badań (Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, 2015).
[6] Article 48 of the Polish Constitution guarantees such a right to parents.
*Podziękowania dla edytorki i edytora listu w j. angielskim i polskim, którzy wykonali swoją pracę pro bono.