Du\u017co tre\u015bci, mniej znaczenia. Oczekiwali\u015bmy sp\u00f3jnego dokumentu.<\/p>\n

Preambu\u0142a<\/strong><\/p>\n

Preambu\u0142a jest skonstruowana ze stwierdze\u0144, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 po dekonstrukcji nale\u017cy kontestowa\u0107. Po pierwsze, je\u017celi ju\u017c m\u00f3wi\u0107 o fundamencie, to jest nim dla dziecka przygotowanie przedszkolne (jak \u0142atwo zreszt\u0105 wywnioskowa\u0107 z faktu istnienia podstawy programowej obejmuj\u0105cej okres przedszkola). Nast\u0119pnie: por\u00f3wnuj\u0105c tekst propozycji poddanej obecnie konsultacjom z tekstem obowi\u0105zuj\u0105cej obecnie podstawy programowej \u0142atwo zauwa\u017cy\u0107, \u017ce autorzy przenosz\u0105 ca\u0142e fragmenty. Nie ma w tym nic nagannego; przeciwnie, dobrze jest, gdy tw\u00f3rcy modyfikacji potrafi\u0105 doceni\u0107 warto\u015bci orygina\u0142u, z kt\u00f3rego korzystaj\u0105. Natomiast nie \u015bwiadczy dobrze o autorach obecnego projektu opuszczanie fragment\u00f3w, kt\u00f3re by\u0142y niezb\u0119dne dla w\u0142a\u015bciwego zrozumienia ca\u0142o\u015bciowej roli Podstawy Programowej. W tym kontek\u015bcie co najmniej niezrozumia\u0142e, o ile nie karygodne, jest opuszczenie przez autor\u00f3w rozwini\u0119cia pierwszego zdania preambu\u0142y, czyli wypunktowania trzech element\u00f3w sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 na holistycznie pojmowany proces edukacji (wiadomo\u015bci, umiej\u0119tno\u015bci i postawy). Zamiast tego, autorzy obecnej propozycji wymieniaj\u0105 trzy postulowane zadania szko\u0142y, gdzie sama kolejno\u015b\u0107 jest dyskusyjna: na pierwszym miejscu postawiono wprowadzanie w \u015bwiat wiedzy, chocia\u017c wielu psycholog\u00f3w specjalizuj\u0105cych si\u0119 w psychologii rozwojowej uwa\u017ca za najwa\u017cniejsz\u0105 funkcj\u0119 wszelkich instytucji pedagogicznych wspieranie jednostki w jej osobistym i spo\u0142ecznym rozwoju. Sprzeciw budzi te\u017c sama tre\u015b\u0107. W odniesieniu do pierwszego zdania (\u201eZadaniem szko\u0142y jest \u0142agodne wprowadzanie dziecka w \u015bwiat wiedzy\u201d) pomini\u0119cie wzmiankowanego wy\u017cej wypunktowania trzech element\u00f3w prowadzi do \u0142atwego uznania, i\u017c zasadniczym celem szko\u0142y jest przekazywanie uczniom \u201ewiedzy\u201d rozumianej jako suma wiadomo\u015bci, co jaskrawo ogranicza rol\u0119 edukacyjn\u0105 szko\u0142y do podawania fakt\u00f3w, w sprzeczno\u015bci zreszt\u0105 z za\u0142o\u017ceniami PRAWA O\u015aWIATOWEGO (art. 1), w kt\u00f3rym mowa o \u201ekszta\u0142ceniu\u201d. Poj\u0119cie kszta\u0142cenia obejmuje bowiem w r\u00f3wnej mierze z poszerzaniem zakresu wiadomo\u015bci doskonalenie umiej\u0119tno\u015bci i wspieranie w kszta\u0142towaniu postaw. Je\u017celi autorzy preambu\u0142y do Podstawy Programowej, kt\u00f3ra ma s\u0142u\u017cy\u0107 za podstawowy drogowskaz ca\u0142ej spo\u0142eczno\u015bci pedagog\u00f3w, wprowadzaj\u0105 termin \u201ewiedza\u201d, kt\u00f3ry potocznie jest uto\u017csamiany ze s\u0142owem \u201ewiadomo\u015bci\u201d, to w tek\u015bcie powinna znale\u017a\u0107 si\u0119 informacja poszerzaj\u0105ca zakres znaczeniowy o \u201eumiej\u0119tno\u015bci\u201d i \u201ekompetencje\u201d.<\/p>\n

Dwa kolejne zdania s\u0105 ju\u017c autorskim, acz nietrafionym, dodatkiem autor\u00f3w obecnego projektu i oba nale\u017cy skrytykowa\u0107 z powod\u00f3w zasadniczych. Ot\u00f3\u017c:<\/p>\n

– W odniesieniu do zdania okre\u015blaj\u0105cego jako zadanie szko\u0142y \u201eprzygotowanie do wykonywania obowi\u0105zk\u00f3w ucznia\u201d: zdanie to jest tautologiczne, poniewa\u017c w szkole ucze\u0144 spe\u0142nia swoje obowi\u0105zki. Natomiast prawd\u0105 jest, \u017ce szko\u0142a stanowi swoisty poligon, na kt\u00f3rym uczniowie \u2013 wype\u0142niaj\u0105c swoje obowi\u0105zki \u2013 przygotowuj\u0105 si\u0119 do wype\u0142niania obowi\u0105zk\u00f3w cz\u0142owieka doros\u0142ego zar\u00f3wno w aspekcie indywidualnym, jak i w \u017cyciu spo\u0142ecznym.<\/p>\n

– W odniesieniu do zdania, wskazuj\u0105cego na zadanie szko\u0142y polegaj\u0105ce na \u201ewdra\u017caniu do samorozwoju\u201d: jest to oczywistym nieporozumieniem, wynikaj\u0105cym prawdopodobnie z b\u0142\u0119dnego pojmowania znaczenia s\u0142owo \u201esamorozw\u00f3j\u201d. Mianowicie do rozwoju \u2013 szczeg\u00f3lnie w\u0142asnego \u2013 nie mo\u017cna nikogo wdra\u017ca\u0107, poniewa\u017c jest to z\u0142o\u017cony proces psychologiczny dokonuj\u0105cy si\u0119 w obszarach emocjonalnym, poznawczym i zachowa\u0144 spo\u0142ecznych. Wdra\u017ca\u0107 mo\u017cna za\u015b do konkretnej czynno\u015bci albo postawy (np. pos\u0142usze\u0144stwa). Samorozw\u00f3j prowadzi do poszerzenia zakresu autonomii, tymczasem wdra\u017canie jest procesem autonomi\u0119 ograniczaj\u0105cym, aczkolwiek mo\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 pozytywnym aspektom rozwoju. W tym kontek\u015bcie w tek\u015bcie wprowadzaj\u0105cym podstaw\u0119 programow\u0105 mo\u017cna jedynie m\u00f3wi\u0107 o \u201ewspieraniu samorozwoju\u201d.<\/p>\n

W \u015bwietle powy\u017cszych uwag, najs\u0142uszniejsze jest ostatnie zdanie (\u201enajwa\u017cniejszym celem \u2026 jest dba\u0142o\u015b\u0107 o integralny rozw\u00f3j biologiczny, poznawczy, emocjonalny, spo\u0142eczny i moralny ucznia\u201d). Warto zauwa\u017cy\u0107, \u017ce jest to druga cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego zdania obecnie obowi\u0105zuj\u0105cej Podstawy Programowej.<\/p>\n

WNIOSEK: ZREZYGNOWA\u0106 Z NIEKOMPETENTNEGO \u201ePOPRAWIENIA\u201d, PRZYWR\u00d3CI\u0106 W CA\u0141O\u015aCI OBECNIE OBOWI\u0104ZUJ\u0104C\u0104 PREAMBU\u0141\u0118.<\/p>\n

Lista najwa\u017cniejszych umiej\u0119tno\u015bci rozwijanych w procesie kszta\u0142cenia<\/p>\n

Por\u00f3wnuj\u0105c z tekstem obecnie obowi\u0105zuj\u0105cej Podstawy Programowej, nale\u017cy pozytywnie przyj\u0105\u0107 umieszczenie na pierwszym miejscu umiej\u0119tno\u015bci sprawnego komunikowania si\u0119 w j\u0119zyku ojczystym (jak r\u00f3wnie\u017c obcym), powa\u017cne w\u0105tpliwo\u015bci budzi stwierdzenie, i\u017c umiej\u0119tno\u015b\u0107 ta obejmuje \u201ewyst\u0119powanie przed publiczno\u015bci\u0105\u201d. Nie ka\u017cdy cz\u0142owiek musi opanowa\u0107 t\u0119 specyficzn\u0105 umiej\u0119tno\u015b\u0107; dla niekt\u00f3rych uczni\u00f3w, na przyk\u0142ad nie\u015bmia\u0142ych lub z wadami wymowy, takie wymaganie b\u0119dzie czyst\u0105 tortur\u0105 i stoi w jaskrawej sprzeczno\u015bci z postulatem indywidualizacji procesu nauczania, kt\u00f3ry powinien bazowa\u0107 na mocnych stronach jednostki (co zosta\u0142o podkre\u015blone w dalszej cz\u0119\u015bci wst\u0119pu).<\/p>\n

Pozytywem jest podkre\u015blenie wagi umiej\u0119tno\u015bci efektywnego porozumiewania si\u0119 i uwzgl\u0119dnianie pogl\u0105d\u00f3w innych ludzi \u2013 co mo\u017ce w przysz\u0142o\u015bci korzystnie odbi\u0107 si\u0119 na jako\u015bci narodowego dyskursu publicznego. Nie wiadomo natomiast, czemu w spisie umiej\u0119tno\u015bci pomini\u0119to czytanie, chocia\u017c w dalszej cz\u0119\u015bci tekstu autorzy po\u015bwi\u0119caj\u0105 wiele troski kwestii czytelnictwa dzieci i m\u0142odzie\u017cy.<\/p>\n

Nie jest jasne, dlaczego zrezygnowano z umieszczenia na pocz\u0105tku kolejnego punktu sformu\u0142owania \u201emy\u015blenie matematyczne\u201d, kt\u00f3re jest korzystne dla umiejscowienia nauczania matematyki nie jako odr\u0119bnej sztuki, lecz jako elementu \u017cycia. W obecnym projekcie s\u0142owa te znalaz\u0142y si\u0119 na ko\u0144cu zdania. Nie ma r\u00f3wnie\u017c wzmianki o umiej\u0119tno\u015bci formu\u0142owania wniosk\u00f3w opartych na obserwacjach empirycznych, co o tyle dziwi, \u017ce w\u015br\u00f3d postulat\u00f3w autor\u00f3w ca\u0142ej obecnie przeprowadzanej reformy edukacji mocnym echem wybrzmiewa\u0142o wzmocnienie roli nauk \u015bcis\u0142ych na etapie edukacji podstawowej.<\/p>\n

Szkoda te\u017c, \u017ce autorzy nie dostrzegaj\u0105, i\u017c uczenie korzystania z technologii informacyjnych ma s\u0142u\u017cy\u0107 czemu\u015b wi\u0119cej, ni\u017c samej nauce szkolnej. Takie sformu\u0142owanie sprawia wra\u017cenie, i\u017c tekst by\u0142 formu\u0142owany przez ludzi s\u0142abo obeznanymi z funkcjonalno\u015bciami internetowymi i komputerowymi.<\/p>\n

Nie ujmuj\u0105c \u017cadnej z pozosta\u0142ych pozycji listy, nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce ani \u201egotowo\u015b\u0107 do tw\u00f3rczej aktywno\u015bci\u201d, ani \u201eaktywny udzia\u0142 w \u017cyciu szko\u0142y\u201d nie nale\u017c\u0105 do umiej\u0119tno\u015bci. S\u0105 to postawy.<\/p>\n

Niechlujno\u015b\u0107 w obszarze nominalnym i brak uporz\u0105dkowania tekstu wst\u0119pu<\/p>\n

Reszta wst\u0119pu stanowi nieco szersze om\u00f3wienie niekt\u00f3rych obszar\u00f3w nauczania og\u00f3lnego, mo\u017cna tu wytkn\u0105\u0107 nominalne niechlujstwo, kt\u00f3re nie przystoi pisz\u0105cym dokument, aspiruj\u0105cy do roli wyznaczania kursu dla procesu kszta\u0142cenia m\u0142odych Polak\u00f3w. Nale\u017cy przede wszystkim \u017ca\u0142owa\u0107, i\u017c podczas gdy poprzednio jasno okre\u015blono, i\u017c obowi\u0105zkiem ka\u017cdego nauczyciela jest dba\u0142o\u015b\u0107 o kultur\u0119 j\u0119zykow\u0105 uczni\u00f3w, z obecnego projektu uwaga ta znikn\u0119\u0142a! Tak samo znikn\u0119\u0142a wzmianka o roli bibliotek szkolnych i obowi\u0105zku wszystkich nauczycieli korzystania z jej zasob\u00f3w w przygotowaniu uczni\u00f3w do wyszukiwania i selekcjonowania informacji. Niechlujstwo wida\u0107 te\u017c w sposobie porz\u0105dkowania dalszej cz\u0119\u015bci wst\u0119pu, po\u015bwi\u0119conej bardziej szczeg\u00f3\u0142owemu om\u00f3wieniu \u2013 czy to niekt\u00f3rych obszar\u00f3w przedmiotowych (bo nie wszystkich), czy to metod pedagogicznych (r\u00f3wnie\u017c wybiorczo). Na przyk\u0142ad: pierwszy akapit fragmentu nast\u0119puj\u0105cego po wspomnianej li\u015bcie umiej\u0119tno\u015bci jest zasadniczo powt\u00f3rzeniem tre\u015bci jej pierwszej pozycji (kompetencje j\u0119zykowe); kolejny akapit (dwuzdaniowy) okre\u015bla liczb\u0119 nauczanych j\u0119zyk\u00f3w obcych i ich kolejno\u015b\u0107 wprowadzania. Dalej nast\u0119puje obszerny fragment opisuj\u0105cy korzy\u015bci p\u0142yn\u0105ce z krzewienia czytelnictwa (a\u017c dziewi\u0119\u0107 zda\u0144 wielokrotnie z\u0142o\u017conych, sprawiaj\u0105cych wra\u017cenie cytatu z jakiego\u015b opracowania naukowego \u2013 ca\u0142y ten fragment bardziej pasuje do wst\u0119pu do podstawy programowej j\u0119zyka polskiego). Za to zaledwie dwa zdania po\u015bwi\u0119cono kompetencjom informatycznym.<\/p>\n

Kolejno czytamy jedno zdanie po\u015bwi\u0119cone indywidualizacji procesu nauczania w og\u00f3lno\u015bci i pi\u0119\u0107 zda\u0144 dotycz\u0105cych w szczeg\u00f3lno\u015bci uczni\u00f3w z niepe\u0142nosprawno\u015bciami i ze specjalnymi potrzebami (NB: ten fragment r\u00f3wnie dobrze ma zastosowanie wobec ka\u017cdego ucznia, aczkolwiek, jak wspomniano poprzednio, przyznanie umiej\u0119tno\u015bci publicznego wypowiadania si\u0119 wagi obowi\u0105zkowej zaprzecza takiemu podej\u015bciu). Po tym kr\u00f3tkim wtr\u0119cie metodycznym autorzy wracaj\u0105 do omawiania obszar\u00f3w: dwa zdania dotycz\u0105 edukacji prozdrowotnej. W tym fragmencie dziwi pomini\u0119cie podkre\u015blanej w obecnie obowi\u0105zuj\u0105cej wersji umiej\u0119tno\u015bci samodzielnego kszta\u0142towania \u015brodowiska sprzyjaj\u0105cego zdrowiu. Czy\u017cby Polak w przysz\u0142o\u015bci mia\u0142 by\u0107 wy\u0142\u0105cznie biernym odbiorc\u0105 produkt\u00f3w przemys\u0142u farmaceutycznego?<\/p>\n

Kolejne trzy zdania \u2013 tworz\u0105ce jeden akapit \u2013 dotycz\u0105 kolejno: kszta\u0142towania postaw spo\u0142ecznych (w tym patriotycznych), to\u017csamo\u015bci narodowej (wzbogaconej \u2013 nie wiadomo czemu tu, a nie w zdaniu poprzednim \u2013 o wzmiank\u0119 o wolontariacie), wreszcie \u2013 najbardziej kuriozalnie \u2013 ostatnie zdanie dotyczy kszta\u0142towania postaw tolerancji wobec drugiego cz\u0142owieka i dba\u0142o\u015bci o \u015brodowisko naturalne. Ca\u0142y ten akapit sprawia wra\u017cenie, i\u017c autorzy wrzucaj\u0105 do jednego worka komuna\u0142y, do kt\u00f3rych zmusza niew\u0142a\u015bciwie pojmowana poprawno\u015b\u0107 polityczna. Dziwi natomiast brak wzmianki o kszta\u0142ceniu wra\u017cliwo\u015bci na odmienno\u015b\u0107 kulturow\u0105 \u2013 czyli postawy niezb\u0119dnej dla dobrego funkcjonowania we wsp\u00f3\u0142czesnym \u015bwiecie, w szczeg\u00f3lno\u015bci w zjednoczonej Europie. Mo\u017cna uzna\u0107 za karygodne przeoczenie, i\u017c w obecnie obowi\u0105zuj\u0105cej wersji do obowi\u0105zk\u00f3w nauczycieli nale\u017ca\u0142o uczenie \u201eposzanowania dla innych kultur i tradycji\u201d. R\u00f3wnie ma\u0142o wa\u017cna wyda\u0142a si\u0119 autorom dba\u0142o\u015b\u0107 o poczucie w\u0142asnej warto\u015bci i kultura osobista!<\/p>\n

Nast\u0119pnie dwa zwi\u0119z\u0142e zdania informuj\u0105 o prowadzeniu przez szko\u0142y doradztwa zawodowego. Czemu akurat w tym miejscu? Trudno rozstrzygn\u0105\u0107. W kolejnym akapicie mowa o kompetencjach spo\u0142ecznych, do kt\u00f3rych nie wiadomo czemu autorzy zaliczyli \u201eudzia\u0142 w projektach zespo\u0142owych\u201d, nie wspominaj\u0105c natomiast o takich funkcjonalnych kwestiach, jak np. umiej\u0119tno\u015bci rozwi\u0105zywania konflikt\u00f3w.<\/p>\n

Kolejny obszerny fragment, licz\u0105cy dwana\u015bcie zda\u0144, jest novum w por\u00f3wnaniu z obecnie funkcjonuj\u0105cym tekstem i stanowi stosunkowo szczeg\u00f3\u0142owy mini-poradnik dla nauczyciela w zakresie pracy projektowej. Sprawia to wra\u017cenie, jakby autorzy propozycji nie wiedzieli, \u017ce nauczyciele polscy pracuj\u0105 metodami projektowymi ju\u017c od co najmniej o\u015bmiu lat i posiadaj\u0105 w tym zakresie dostateczne do\u015bwiadczenie. R\u00f3wnie celowe by\u0142oby umieszczenie we wprowadzeniu do Podstawy Programowej wskaz\u00f3wek dotycz\u0105cych sprawdzania prac domowych. Nie wiadomo, czemu w tym wst\u0119pnym om\u00f3wieniu poruszono znaczenie nauczania wybranych obszar\u00f3w (pomijaj\u0105c ca\u0142kowicie umiej\u0119tno\u015bci artystyczne, kompetencje przyrodnicze czy wychowanie fizyczne). Taki uk\u0142ad wprowadzenia do ca\u0142ej podstawy programowej sugeruje hierarchi\u0119 wa\u017cno\u015bci cel\u00f3w nauczania.<\/p>\n

WNIOSEK: przeanalizowa\u0107 kwestionowane fragmenty, wprowadzi\u0107 uzupe\u0142nienia, r\u00f3wnie\u017c pos\u0142uguj\u0105c si\u0119 tekstem wprowadzenia do obecnie obowi\u0105zuj\u0105cej Podstawy Programowej.<\/p>\n

Opini\u0119 sporz\u0105dzi\u0142a: Zofia Grudzi\u0144ska, nauczycielka dyplomowana, cz\u0142onkini Mi\u0119dzynarodowego Stowarzyszenia Nauczycieli J\u0119zyka Angielskiego jako Obcego, koordynatorka Ruchu Spo\u0142ecznego Obywatele dla Edukacji, cz\u0142onkini zarz\u0105du Fundacji Przestrze\u0144 dla Edukacji<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Du\u017co tre\u015bci, mniej znaczenia. Oczekiwali\u015bmy sp\u00f3jnego dokumentu.<\/p>\n","protected":false},"author":4,"featured_media":578,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[11,7],"tags":[],"class_list":["post-585","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-aktualnosci","category-analizy"],"yoast_head":"\n