Karta Nauczyciela –\u00a0 warto wiedzie\u0107<\/strong><\/p>\n

Dyskusja o Karcie Nauczyciela toczy si\u0119, rzec mo\u017cna, od samego pocz\u0105tku jej powstania, w dw\u00f3ch nurtach: pierwszy rozwa\u017ca zasadno\u015b\u0107 samego istnienia osobnego uregulowania prawnego dotycz\u0105cego warunk\u00f3w pracy nauczycieli; drugi wype\u0142niony jest po brzegi propozycjami gruntownych modyfikacji czy drobnych poprawek. Autorzy wpisuj\u0105cy si\u0119 w pierwszy nurt nierzadko pisz\u0105 bez \u017cadnej znajomo\u015bci ustawy lub z wiedz\u0105 bardzo powierzchown\u0105, pochodz\u0105c\u0105 raczej z \u201eludowej gadki\u201d, ni\u017c z lektury \u017ar\u00f3d\u0142a. Publikacje drugiego nurtu prezentuj\u0105 ka\u017cdorazowo punkt widzenia danego autora i jego (jej, ich) cz\u0105stkowe interesy. Niemal\u017ce brak opracowa\u0144, kt\u00f3re by zalet\u0119 znajomo\u015bci tekstu \u0142\u0105czy\u0142y ze spojrzeniem z dystansu, w zamiarze ofiarowania refleksji, kt\u00f3re mia\u0142yby s\u0142u\u017cy\u0107 wszystkim interesariuszom systemu edukacji.<\/p>\n

Skoro za\u015b debacie o Karcie Nauczyciela niebawem strzeli czterdziestka \u2013 chyba, \u017ce w ci\u0105gu dw\u00f3ch najbli\u017cszych lat postanowimy z tej ustawy ca\u0142kowicie zrezygnowa\u0107, czego jednak \u017caden wr\u00f3\u017cbita nie ujrza\u0142 w swojej kuli \u2013 oczywiste, \u017ce stanowiska si\u0119 powtarzaj\u0105 i powielaj\u0105, m\u0142yny miel\u0105 wci\u0105\u017c to samo ziarno, tyle, \u017ce ogl\u0105dane w \u015bwietle wci\u0105\u017c nieco innych uwarunkowa\u0144 spo\u0142ecznych.<\/p>\n

 <\/p>\n

Niniejsza publikacja ma na celu nie tyle prezentowanie nowych argument\u00f3w, co przypomnienie pewnych fakt\u00f3w. Ca\u0142o\u015b\u0107 tekstu, z kt\u00f3rego pochodzi poni\u017cszy obszerny fragment, opublikowano w Spo\u0142ecznym Monitorze Edukacji<\/a> w 2011 roku. Nie straci\u0142 na aktualno\u015bci, warto wi\u0119c go od\u015bwie\u017cy\u0107. Za pozwolenie przedruku dzi\u0119kujemy p. Dorocie Obidniak (autorce) i p. Annie Dzierzgowskiej (redaktorce SME).<\/p>\n

 <\/p>\n

Czym w\u0142a\u015bciwie jest i sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a Karta Nauczyciela?<\/strong><\/p>\n

Karta Nauczyciela przez w\u0142adze o\u015bwiatowe i dziennikarzy uznana zosta\u0142a za \u017ar\u00f3d\u0142o wszelkiego z\u0142a. Je\u015bli kto\u015b nie wie, jak uzasadni\u0107, dlaczego w szkole co\u015b nie funkcjonuje tak, jak powinno, niech wska\u017ce Kart\u0119, na pewno przejdzie. To Karta uniemo\u017cliwia dyrektorom, wypruwaj\u0105cym sobie \u017cy\u0142y dla poprawy jako\u015bci swojej szko\u0142y, zwalnianie marnych nauczycieli, to z powodu Karty nie mo\u017cna zmusi\u0107 ich, by pracowali d\u0142u\u017cej ni\u017c osiemna\u015bcie godzin, nie mo\u017cna te\u017c wynagradza\u0107 nauczycieli wybitnych przyznaj\u0105c im du\u017ce premie. Przekonanie tak zwanej opinii publicznej, \u017ce Karta jest najwi\u0119ksz\u0105 przeszkod\u0105 na drodze do doskonalenia systemu edukacji, nie by\u0142o trudne, wszak nikt Karty nie przeczyta, na pewno nie zrobi\u0105 tego dziennikarze. Kto bowiem przebrnie przez kilkudziesi\u0119ciostronicowy dokument, zawieraj\u0105cy w sumie dwana\u015bcie rozdzia\u0142\u00f3w, sto dwa artyku\u0142y, setki punkt\u00f3w i podpunkt\u00f3w zapis\u00f3w prawnych.<\/p>\n

Ci, kt\u00f3rym zale\u017cy na \u201emitologizacji\u201d Karty, s\u0142usznie za\u0142o\u017cyli, \u017ce nikomu nie b\u0119dzie si\u0119 chcia\u0142o weryfikowa\u0107 prawdziwo\u015bci i zasadno\u015bci potocznych opinii. Tymczasem Karta jest w zasadzie Kodeksem pracy, tyle \u017ce dotycz\u0105cym jednej bran\u017cy \u2013 jednej z najliczniejszych grup zawodowych. To zapis uregulowa\u0144 nazywanych pragmatyk\u0105 zawodow\u0105 dotycz\u0105cy obowi\u0105zk\u00f3w, uprawnie\u0144 i odpowiedzialno\u015bci s\u0142u\u017cbowej nauczycieli.<\/p>\n

 <\/p>\n

\u201ePragmatyki zawodowe zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 w pa\u0144stwach europejskich na prze\u0142omie XVIII i XIX wieku jako pochodna procesu centralizacji i biurokratyzacji szkolnictwa, przechodzenia z epoki prywatno\u015bci pracy nauczycielskiej do epoki, gdy nabiera ona charakteru publiczno-prawnego. Pragmatyka wprowadza\u0142a \u0142ad w funkcjonowaniu szk\u00f3\u0142 i nauczycieli oraz wspiera\u0142a proces profesjonalizacji tego zawodu, daj\u0105c jednocze\u015bnie urz\u0119dnikom mo\u017cliwo\u015b\u0107 wywierania nacisku na nauczycieli i kontroli ich pracy\u201d2<\/strong>. Do 1918 roku nie istnia\u0142 na ziemiach polskich jednolity system o\u015bwiaty, po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci dopiero go tworzono, st\u0105d na uchwalenie pierwszej polskiej Ustawy o stosunkach s\u0142u\u017cbowych nauczycieli trzeba by\u0142o czeka\u0107 do 1926 roku. Ustawa ta obowi\u0105zywa\u0142a do roku 1956, kiedy zast\u0105pi\u0142a j\u0105 Ustawa o prawach i obowi\u0105zkach nauczycieli. W roku 1972 uchwalona zosta\u0142a Karta praw i obowi\u0105zk\u00f3w nauczyciela b\u0119d\u0105ca kontynuacj\u0105 poprzedniczki, Karta Nauczyciela zast\u0105pi\u0142a t\u0119 ostatni\u0105 ustaw\u0119 w styczniu 1982. Cho\u0107 akty te z oczywistych wzgl\u0119d\u00f3w r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 od siebie w szczeg\u00f3\u0142ach, zawsze regulowa\u0142y kwestie zwi\u0105zane z warunkami pracy i uposa\u017ceniem nauczycieli oraz okre\u015bla\u0142y, jakich kwalifikacji wymaga si\u0119 od os\u00f3b wykonuj\u0105cych ten zaw\u00f3d.<\/p>\n

 <\/p>\n

Karta Nauczyciela zosta\u0142a wynegocjowana w znacznej cz\u0119\u015bci przez dzia\u0142aj\u0105ce niezale\u017cnie od siebie komitety strajkowe ZNP i \u201eSolidarno\u015bci\u201d jeszcze w listopadzie 1980. Niekt\u00f3re \u2013 korzystne dla nauczycieli \u2013 zapisy zosta\u0142y uchylone przez kilkana\u015bcie nowelizacji, dokonanych po roku 1982. Ustawa Karta Nauczyciela jest bowiem jednym z najcz\u0119\u015bciej aktualizowanych akt\u00f3w prawnych, co wynika po cz\u0119\u015bci z permanentnych reform dokonywanych w systemie edukacji. W minionych dziesi\u0119cioleciach Karta nie stanowi\u0142a \u017cadnej przeszkody dla wprowadzenia tak zasadniczych zmian jak ustanowienie nowych typ\u00f3w szk\u00f3\u0142, czy szk\u00f3\u0142 niepublicznych, wprowadzenie nowych standard\u00f3w kszta\u0142cenia nauczycieli, czy stopni awansu zawodowego. Karta nie by\u0142a barier\u0105 w utworzeniu systemu egzamin\u00f3w zewn\u0119trznych, nak\u0142adaniu na nauczycieli nowych obowi\u0105zk\u00f3w, do jakich nale\u017cy np. opracowywanie program\u00f3w nauczania oraz w implementowaniu dziesi\u0105tk\u00f3w innych zmian.<\/p>\n

Czemu zatem s\u0142u\u017cy ta ustawa? Po drugiej wojnie \u015bwiatowej idea wprowadzenia uregulowa\u0144 prawnych, kt\u00f3re chroni\u0142yby nauczycieli nabra\u0142a wyj\u0105tkowego znaczenia. Potrzeb\u0119 sformu\u0142owania mi\u0119dzynarodowej karty nauczyciela zg\u0142osi\u0142 na Kongresie UNESCO w Pary\u017cu w 1946 roku, m.in. przedstawiciel ZNP. Zapewnienie nauczycielom pewnej autonomii oraz ochrona praw pracowniczych \u015bci\u015ble wi\u0105za\u0142o si\u0119 z bezpiecze\u0144stwem i gwarancj\u0105 pewnej niezale\u017cno\u015bci system\u00f3w szkolnych tak deprawowanych i wykorzystywanych przez re\u017cimy. Dla spo\u0142ecze\u0144stw, kt\u00f3re prze\u017cy\u0142y wojn\u0119 by\u0142o oczywiste, \u017ce edukacja powinna by\u0107 dobrem szczeg\u00f3lnie chronionym, a nauczycielom powinno si\u0119 zapewni\u0107 specjalny status. Prace na dokumentem trwa\u0142y kilka lat, w ko\u0144cu mi\u0119dzynarodowa \u201eKarta nauczyciela\u201d zosta\u0142a proklamowana w 1954 przez Komitet Porozumiewawczy trzech mi\u0119dzynarodowych federacji zwi\u0105zk\u00f3w nauczycielskich, co ciekawe i bez precedensu w czasach zimnej wojny, federacji zrzeszaj\u0105cych organizacje reprezentuj\u0105ce r\u00f3\u017cne orientacje ideologiczne i polityczne, dzia\u0142aj\u0105ce po obu stronach \u017celaznej kurtyny.<\/p>\n

 <\/p>\n

Problemem warunk\u00f3w pracy nauczycieli zaj\u0119\u0142o si\u0119 tak\u017ce UNESCO i Mi\u0119dzynarodowa Organizacja Pracy. Obie te instytucje przed\u0142o\u017cy\u0142y na Specjalnej Konferencji Mi\u0119dzyrz\u0105dowej w Pary\u017cu w pa\u017adzierniku 1966 roku \u201eRekomendacje w sprawie statusu nauczycieli\u201d. Celem dokumentu by\u0142o zobligowanie rz\u0105d\u00f3w do zapewnienia \u2013 poprzez odpowiednie regulacje prawne \u2013 nauczycielom \u201eskutecznej ochrony przed arbitralnymi dzia\u0142aniami, kt\u00f3rych charakter m\u00f3g\u0142by naruszy\u0107 ich sytuacj\u0119 zawodow\u0105 lub ich karier\u0119\u201d oraz zagwarantowania im warunk\u00f3w pracy odpowiednich \u201edo zasadniczej roli jak\u0105 pe\u0142ni\u0105 w rozwoju edukacji oraz wagi ich udzia\u0142u w rozwoju osobowo\u015bci ludzkiej oraz w rozwoju wsp\u00f3\u0142czesnego spo\u0142ecze\u0144stwa\u201d. Regulacje prawne, o kt\u00f3rych tu mowa, to w\u0142a\u015bnie ustawy o charakterze Karty Nauczyciela czy powszechne w krajach zachodnich uk\u0142ady zbiorowe.<\/p>\n

Relacje mi\u0119dzy Kart\u0105 a jako\u015bci\u0105 szko\u0142y<\/strong><\/p>\n

Przekonanie o istnieniu \u015bcis\u0142ej zale\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy jako\u015bci\u0105 pracy szko\u0142y a Kart\u0105 Nauczyciela opiera si\u0119 na obiegowej opinii, \u017ce ustawa ta uniemo\u017cliwia zwalnianie z pracy os\u00f3b o niskich kompetencjach zawodowych, czy uchylaj\u0105cych si\u0119 od wykonywania swoich zada\u0144. Teza ta jest doskona\u0142ym usprawiedliwieniem dla wszystkich marnych dyrektor\u00f3w, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 nigdy nie podj\u0119\u0142a pr\u00f3by zwolnienia \u017cadnego pracownika, cho\u0107 procedura ta jest opisana w artykule 23 (ust. 1 pkt 5 w zwi\u0105zku z art. 23 ust. 2 pkt 5) Karty Nauczyciela. O tym, \u017ce uprawnienia w odniesieniu do nadzorowania i dyscyplinowania nauczycieli s\u0105 niewystarczaj\u0105ce, najg\u0142o\u015bniej krzycz\u0105 ci dyrektorzy, kt\u00f3rzy \u017cadnemu z podw\u0142adnych nigdy nie wystawili negatywnej oceny, a pieni\u0105dze przeznaczone na tzw. dodatek motywacyjny \u2013 dla \u015bwi\u0119tego spokoju \u2013 dziel\u0105 po r\u00f3wno. W\u015br\u00f3d tych dyrektor\u00f3w s\u0105 i tacy, kt\u00f3rzy masowo akceptowali najpierw plany rozwoju zawodowego swoich nauczycieli, a potem sprawozdania z ich wykonania. Tym samym otwieraj\u0105c przed wszystkimi swoimi podw\u0142adnymi szeroko drzwi do awansu, cho\u0107 to oni powinni by\u0107 pierwszymi i g\u0142\u00f3wnymi weryfikatorami przedk\u0142adanych w ramach tego\u017c awansu dokument\u00f3w. Przecie\u017c to oni najlepiej wiedz\u0105, na ile zebrane portfolio odzwierciedla kompetencje zawodowe ich pracownik\u00f3w. Ci dyrektorzy raczej nie m\u00f3wi\u0105 o tym, \u017ce by\u0107 mo\u017ce to system ich powo\u0142ywania jest wadliwy. Mo\u017ce to on powoduje, \u017ce unikaj\u0105 tzw. wewn\u0119trznych konflikt\u00f3w. Mo\u017ce rezygnuj\u0105 z egzekwowania od swych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w skrupulatnego wype\u0142niania obowi\u0105zk\u00f3w, bo powstrzymuje ich obawa, \u017ce nie otrzymaj\u0105 pozytywnej opinii o swojej pracy od w\u0142asnej Rady Pedagogicznej lub \u017ce przedstawiciel Rady nie poprze ich kandydatury w kolejnym konkursie na dyrektora.<\/p>\n

Lansowanie przekonania o tym, \u017ce Karta wr\u0119cz uniemo\u017cliwia podnoszenie jako\u015bci jest te\u017c na r\u0119k\u0119 samorz\u0105dom. I ma te same przyczyny, dla kt\u00f3rych pracodawcy najch\u0119tniej znie\u015bliby Kodeks Pracy, a wi\u0119c wszelkie zapisy chroni\u0105ce pracobiorc\u00f3w.<\/p>\n

Wi\u0119kszo\u015bci samorz\u0105d\u00f3w zale\u017cy wszak na oszcz\u0119dno\u015bciach, na tym by dok\u0142ada\u0107 do o\u015bwiaty jak najmniej. Nie zbuntuj\u0105 si\u0119 przeciw polityce rz\u0105du, kt\u00f3ry w r\u00f3\u017cny spos\u00f3b stara si\u0119 przerzuci\u0107 na nich odpowiedzialno\u015b\u0107 finansow\u0105 za prowadzenie plac\u00f3wek, bo w gruncie rzeczy s\u0105 marnie przygotowani do prowadzenia szk\u00f3\u0142, ma\u0142o wiedz\u0105 o tym, jak stymulowa\u0107 ich jako\u015bciowy rozw\u00f3j, bardziej troszcz\u0105 si\u0119 o drogi ni\u017c o edukacj\u0119, cz\u0119sto wywodz\u0105 si\u0119 z tych samych partii, co rz\u0105dz\u0105cy i im te\u017c zale\u017cy na ponownym wyborze, a poza tym nader cz\u0119sto s\u0105 wyznawcami neoliberalnego dogmatu, \u017ce tylko pracownik straszony widmem wyrzucenia z pracy jest wydajny. To prymitywne przekonanie, \u017ce jako\u015b\u0107 bierze si\u0119 z upokarzania podw\u0142adnych i podsycania ich l\u0119k\u00f3w o w\u0142asn\u0105 przysz\u0142o\u015b\u0107 nijak si\u0119 ma do wynik\u00f3w bada\u0144 dotycz\u0105cych tego, sk\u0105d bior\u0105 si\u0119 dobre szko\u0142y.<\/p>\n

Dla zajmuj\u0105cych si\u0119 ewaluacj\u0105 szk\u00f3\u0142 fachowc\u00f3w jasne jest, \u017ce jako\u015b\u0107 szko\u0142y zale\u017cy od wielu czynnik\u00f3w, np. poczucia misji, jasno okre\u015blonych i akceptowanych cel\u00f3w, stopnia zrozumienia i przyzwolenia dla wprowadzanych reform, sp\u00f3jnego programu szko\u0142y, dobrej wsp\u00f3\u0142pracy nauczycieli, wzajemnego zaufania, dobrze rozpoznanych potrzeb i mo\u017cliwo\u015bci uczni\u00f3w, istnienia efektywnych form wspierania tych, kt\u00f3rzy takiego wsparcia wymagaj\u0105, otoczenia kompetentn\u0105 opiek\u0105 nauczycieli rozpoczynaj\u0105cych prac\u0119 zawodow\u0105. Niema\u0142\u0105 rol\u0119 w budowaniu dobrej szko\u0142y odgrywaj\u0105 takie kwestie, jak dobre kszta\u0142cenie nauczyciele, spos\u00f3b ich rekrutowania do zawodu i status jakim ciesz\u0105 si\u0119 w spo\u0142ecze\u0144stwie, a tak\u017ce zach\u0119canie do eksperymentowania, systematyczne dokonywanie wewn\u0119trznej ewaluacji pracy szko\u0142y, jasne kryteria oceny pracy nauczycieli oraz kompetentne ocenianie ich wysi\u0142k\u00f3w, po\u0142\u0105czone z przejrzystymi formami gratyfikacji. Niema\u0142y udzia\u0142 w osi\u0105ganiu jako\u015bci przez szko\u0142\u0119 ma dobra wsp\u00f3\u0142praca z rodzicami i organami prowadz\u0105cymi, wspieranie szko\u0142y przez wyspecjalizowane instytucje, zajmuj\u0105ce si\u0119 jej rozwojem, prewencj\u0105, opiek\u0105 psychologiczn\u0105, doskonaleniem zawodowym nauczycieli etc. Dobra szko\u0142a to tak\u017ce szko\u0142a, odpowiednio finansowana, kt\u00f3r\u0105 sta\u0107 na zakup dobrych pomocy, czy unowocze\u015bnianie bazy komputerowej etc.<\/p>\n

Je\u015bli spo\u0142ecze\u0144stwo narzeka na jako\u015b\u0107 edukacji, a brakuje pomys\u0142u i pieni\u0119dzy jak zbudowa\u0107 system, kt\u00f3ry sprzyja\u0142by poprawie funkcjonowania szk\u00f3\u0142, trzeba dokona\u0107 paru pozornych ruch\u00f3w, kt\u00f3re odwr\u00f3c\u0105 uwag\u0119 obywateli od prawdziwej przyczyny problem\u00f3w i wska\u017c\u0105 palcem tych, kt\u00f3rzy za marn\u0105 jako\u015b\u0107 s\u0105 podobno w pe\u0142ni odpowiedzialni, czyli na nauczycieli. Na dodatek, przy upowszechnianiu tej opinii zawsze liczy\u0107 mo\u017cna na us\u0142u\u017cno\u015b\u0107 medi\u00f3w.<\/p>\n

W\u0142a\u015bnie w\u00f3wczas, gdy politycy zaczynaj\u0105 walczy\u0107 o popraw\u0119 swego wizerunku, np. przed kolejnymi wyborami nasila si\u0119 nachalna propaganda, by zlikwidowa\u0107 Kart\u0119. Wbrew pozorom dokonanie kolejnej zmiany w przepisach dotycz\u0105cych polityki edukacyjnej wobec bierno\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa i niskiej kultury edukacyjnej Polak\u00f3w, jest \u0142atwiejsze ni\u017c dokonanie prawdziwej transformacji, kt\u00f3ra wymaga \u017cmudnego, kilkuletniego przygotowywania, odpowiedniego zaplecza, a kt\u00f3rej efektami b\u0119d\u0105 mog\u0142y si\u0119 ewentualnie pochwali\u0107 przysz\u0142e pokolenia. Realne skutki takiej zmiany b\u0119d\u0105 bowiem odczuwalne dopiero po kilku-kilkunastu latach, gdy uczniowie wykszta\u0142ceni wed\u0142ug nowych standard\u00f3w i modeli wejd\u0105 w doros\u0142e \u017cycie. W Polsce my\u015blenie tak dalek\u0105 perspektyw\u0105 ministrom edukacji najwyra\u017aniej si\u0119 nie op\u0142aca.<\/p>\n

Technika tworzenia tekst\u00f3w, pretenduj\u0105cych do miana koncepcji, metod\u0105 patchworkow\u0105 bywa zgubna dla jako\u015bci refleksji, nie s\u0142u\u017cy jasno\u015bci wywodu, nie pomaga w prowadzeniu i rozwijaniu w\u0105tku, ukazuje szwy, ujawnia brak konsekwencji, obna\u017ca dyletanctwo. Okazuje si\u0119, \u017ce czytanie takich tekst\u00f3w nie warte jest naszego czasu, z jednym jednako\u017c wyj\u0105tkiem, gdy zawarte w nich tezy mog\u0105 sta\u0107 si\u0119 pocz\u0105tkiem nast\u0119pnej chybionej reformy. Dlatego w kolejnym artykule przyjrzymy si\u0119 jeszcze dw\u00f3m kwestiom poruszonym w \u201eCo dalej z Kart\u0105 Nauczyciela?\u201d \u2013 pomys\u0142om autora\/autor\u00f3w na awans zawodowy i czas pracy nauczycieli.<\/p>\n

Przypisy<\/strong>:
\n1. Klus-Sta\u0144ska, 2008:\u00a0Dok\u0105d zmierza polska szko\u0142a<\/em>, (red.), D. Klus-Sta\u0144ska, Warszawa 2008, Wydawnictwo Akademickie \u201e\u017bak\u201d
\n2. Na podstawie leksykonu \u201e100 lat ZNP. Ludzie fakty, sprawy, wydarzenia\u201d, Warszawa 2005, str. 319.<\/p>\n

Dorota Obidniak, 24 marca 2011<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Karta Nauczyciela –\u00a0 warto wiedzie\u0107 Dyskusja o Karcie Nauczyciela toczy si\u0119, rzec mo\u017cna, od samego pocz\u0105tku jej powstania, w dw\u00f3ch nurtach: pierwszy rozwa\u017ca zasadno\u015b\u0107 samego istnienia osobnego uregulowania prawnego dotycz\u0105cego warunk\u00f3w pracy nauczycieli; drugi wype\u0142niony jest po brzegi propozycjami gruntownych modyfikacji czy drobnych poprawek.<\/p>\n","protected":false},"author":6,"featured_media":1070,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[11,7,1],"tags":[68,69,50],"class_list":["post-1069","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-aktualnosci","category-analizy","category-bez_kateogrii","tag-karta-nauczyciela","tag-nauczyciele","tag-rozwiazania-systemowe"],"yoast_head":"\n