W czasie wakacji rządzący nie odpoczywali. Nadchodzą liczne zmiany w legislacji oświatowej. Publikujemy przegląd, żeby pomóc nie zagubić się w nowej szkole:
Przegląd projektów zmiany prawa oświatowego (maj- sierpień 2021)
- Projekt zmiany rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego (21 maja 2021)
Przewiduje: likwidację ewaluacji jako narzędzia monitorowania przez organ nadzoru pedagogicznego jakości pracy szkoły w zakresie programu dydaktycznego, programu profilaktyczno-wychowawczego
INFO: CZYM RÓŻNIĄ SIĘ EWALUACJA I KONTROLA
Ewaluacja obejmuje znacznie szersze spektrum metod i technik analitycznych i badawczych zmierzających w konsekwencji najpierw do pomiaru efektów, po czym do zaaplikowania określonego rozwiązania. Celem każdej kontroli jest zawsze zapewnienie legalności, podczas gdy kluczowym celem kontroli zarządczej staje się skuteczność i efektywność.
STAN PRZED ZMIANĄ: kuratorium dokonuje „ewaluacji zewnętrznej” (oraz wspiera ewaluację wewnętrzną) wartości działań podejmowanych przez szkołę/placówkę, a jej wyniki są wykorzystywane do decyzji podejmowanych przez szkołę (art. 2 ust. 4-8); kontrola dotyczy wyłącznie stanu przestrzegania przepisów prawa (art. 2 ust. 9). Ewaluacja ma na celu dokonanie oceny, czy przyjęte założenia sprawdzają się w rzeczywistości i czy podjęte działania są efektywne, podczas gdy kontrola zarządcza zmierza do zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem
JEST: całkowita rezygnacja z ewaluacji (art. 1 ust. 2 PROJEKTU), zastąpienie tej formy monitorowania działalności szkoły kontrolą.
Usunięto art. 4-8, a kontrola (ust.9) ma dotyczyć nie tylko prawomocności funkcjonowania szkoły, ale też „b) przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce, c) efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki”.
W tekście Uzasadnienia bez wielkich ogródek ujawniono powody: ewaluacja trwa dłużej i angażuje więcej osób, a kontrola jest krótsza i wygodniejsza dla kuratorium…
Wchodzi w życie 1 września 2021.
SKUTKI: ewaluacja jest procesem angażującym wszystkich interesariuszy (dyrekcja, nauczyciele, uczniowie, rodzice szkoły), przejrzystym, trwającym dłużej niż kilka dni, nawet do kilku tygodni, bo opierającym się na zbieraniu danych również (głównie?) przez rozmowy, sondaże i na ich analizie; w jej wyniku powstaje raport, zawierający m.in. rozmaite opinie (raport służy szkole/placówce w planowaniu działań poprawiających skuteczność i jakość działania). Ewaluacja zakłada angażowanie wszystkich interesariuszy również w planowanie i realizowanie działań naprawczych.
Kontrola jest przeprowadzana jednostronnie, ściśle według centralnych arkuszy kontrolnych, a więc ignoruje kontekst lokalny; wgląd w proces kontroli ma jedynie dyrektor; efektem kontroli jest protokół, który zawiera wskazania pokontrolne.
Ewaluacja wspiera samodzielność szkoły/placówki, zapewnia lepsze dostosowanie do warunków lokalnych, jest przejrzysta i prowadzona z poszanowaniem zasad partycypacyjnych. Służy utrwalaniu postawy zaangażowania i sprawczości.
Kontrola przyzwyczaja interesariuszy do poddawania się badaniu bez prawa wglądu w proces, a następnie do realizacji zaleceń. Służy utrwalaniu postaw bierności i przekonania, że „urzędnik wie lepiej”.
- Projekt zmiany ustawy Prawo Oświatowe i innych ustaw (21 czerwca 2021, czasem określany jako „LexWójcik”)
Obecnie po zgłoszeniu stanowisk w trybie opinii i ustosunkowaniu się do zgłoszonych zastrzeżeń projekt jest gotowy do wejścia pod obrady Sejmu.
ZAKŁADA: możliwość kary więzienia dla dyrektora szkoły/placówki do lat 3 za „przekroczenie uprawnień lub nie dopełnienie obowiązków w zakresie nadzoru nad małoletnim, czym działa na jego szkodę” (a jeśli następstwem jest śmierć, ciężki uszczerbek na zdrowiu lub doprowadzenie do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej – to do 5 lat)
Uzasadnienie zawiera nieprawdziwe stwierdzenie o „istnieniu luki prawnej” oraz powołuje się na domniemane „liczne” przypadki gdy nie dopełniono obowiązku nadzoru w zakresie bezpieczeństwa, wymieniając zaledwie jeden. Rozmyte sformułowania i wysokość proponowanych kar budzą obawy nadinterpretacji prowadzącej do efektu mrożącego, co może skutkować obniżeniem jakości działalności edukacyjnej szkoły.
- Projekt zmiany ustawy Prawo Oświatowe i innych ustaw (21 lipca 2021, znany jako LexCzarnek)
Obecnie Projekt jest dostępny na stronie Rządowego Centrum Legislacji, można zgłaszać do niego uwagi w trybie KONSULTACJI PUBLICZNYCH. Zachęcamy. TU LINK
Najważniejsze propozycje zmian prawnych to:
W zakresie wyboru nowego dyrektora:
- Wprowadzenie asymetrii w składzie komisji konkursowych w wyborze dyrektora na korzyść przedstawicieli kuratorium – otrzymują 5 głosów, nawet jeśli w obradach będzie brała udział jedna osoba (organ prowadzący nadal 3 głosy obecnych na obradach); dodatkowo, możliwość działania komisji w składzie czteroosobowym, po jednym przedstawicielu kuratorium (przypominam, z 5 głosami) i organu prowadzącego, rady rodziców i rady pedagogicznej.
- Tajne głosowanie komisji
- W braku kandydatów w konkursie, konieczność uzyskania POZYTYWNEJ OPINII kuratora dla kandydata organu prowadzącego
- Ogranicza się w ten sam sposób prawo organu prowadzącego do powierzania stanowiska dyrektora na okres krótszy niż 5 lat – uwarunkowane uzyskaniem POZYTYWNEJ OPINII kuratora
- Również w wypadku, gdy funkcję dyrektora ma sprawować osoba nie będąca nauczycielem, organ prowadzący będzie miał obowiązek używania POZYTYWNEJ OPINII kuratora
Należy zauważyć, że w tekście projektu mowa jest wyłącznie o pozytywnej opinii – z czego wynika, że brak takowej prowadzi do zahamowania danego działania, co jest równoznaczne z jego uniemożliwieniem. Nie ma wzmianki o możliwej NEGATYWNEJ OPINII, od której można by się odwoływać…
W zakresie postępowania wobec dyrektorów, którzy nie realizują zaleceń kuratorium:
- Szybka ścieżka odwołania na wniosek kuratora, niezależnie od decyzji organu prowadzącego i bez możliwości odwołania (jeśli w ciągu 14 dni od odrzucenia zastrzeżeń do zaleceń nie nastąpi oczekiwana przez kuratorium reakcja dyrektora czy organu prowadzącego, „powierzenie stanowiska wygasa” w trakcie trwania roku szkolnego)
W zakresie warunków działania na terenie szkoły stowarzyszeń i innych organizacji:
- po uzyskaniu pozytywnej opinii rady szkoły lub rady rodziców dyrektor będzie miał obowiązek przedstawienia kuratorowi programu projektowanych działań wraz z kompletem materiałów, a kurator ma 2 miesiące na podjęcie decyzji, która warunkuje zezwolenie na działalność danej organizacji.
- Od tych ograniczeń wolne są działania realizowane w ramach zadań administracji rządowej…
Obecnie Projekt jest dostępny na stronie Rządowego Centrum Legislacji, można zgłaszać do niego uwagi w trybie KONSULTACJI PUBLICZNYCH. Zachęcamy. TU LINK
Kierunki polityki oświatowej (8 lipca 2021), wybrane zagadnienia
- wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny, m.in. przez właściwą organizację zajęć edukacyjnych wychowanie do życia w rodzinie oraz realizację zadań programu wychowawczo-profilaktycznego (czytaj: „utrwalanie cnót niewieścich”, ograniczenie edukacji seksualnej, wykluczenie hetero-nienormatywnych)
- wychowanie do wrażliwości na prawdę i dobro. Kształtowanie właściwych postaw szlachetności, zaangażowania społecznego i dbałości o zdrowie (czytaj: rozwijanie wolontariatu, ale jego cele ograniczone poprzez p. 1, czyli „jedynie słuszne”; dbałość o zdrowie przywołuje echa programu wychowawczego Hitlerjugend…)
- działanie na rzecz szerszego udostępnienia kanonu edukacji klasycznej, wprowadzenia w dziedzictwo cywilizacyjne Europy, edukacji patriotycznej, nauczania historii oraz poznawania polskiej kultury, w tym osiągnięć duchowych i materialnych. Szersze i przemyślane wykorzystanie w tym względzie m.in. wycieczek edukacyjnych (czytaj: indoktrynacja ideologiczna, to raz; zapowiadane jest rozszerzenie treści już i tak zbyt obszernej Podstawy Programowej, to dwa; wycieczki wyłącznie do „miejsc słusznych”, to trzy.
W PRZYSZŁOŚCI:
Zapowiedź zmiany warunków dotyczących wyboru zajęć religii lub etyki – w lipcu min. Czarnek zapowiada, że zmiany zostaną wprowadzone, gdy tylko wykształci się dostateczną liczbę nauczycieli etyki – czyli prawdopodobnie za dwa lata. Zmiana zakłada zamiast dobrowolnego, przymus wyboru religii lub etyki. Co prawda min. Czarnek uspokaja, że wiedząc o brakach kadrowych nauczycieli etyki wdrożenie zmiany odsuwa na dwa lata, by owe „kadry” się pojawiły, ALE, UWAGA: studia podyplomowe są uruchamiane na wydziałach teologolicznych i na uczelniach katolickich…
CAŁOKSZTAŁT wpłynie na:
Pogorszenie jakości pracy szkół
Centralizację systemu oświaty
Ograniczenie kompetencji organów prowadzących przy utrzymaniu zakresu zadań
Pogorszenie jakości treści nauczania (ideologizacja oraz nacisk na klasykę zamiast innowacyjności)